آموزش اصولی ریتم در گیتار (از پایه تا پیشرفته)

ابتدا با یک سری توضیحات و اصطلاحات شروع میکنم که لازمه کاره و سپس به ترتیب آموزش ریتم ها رو از ریتمهای ساده مثل 4/3 والتس و 8/6 Slow rock سپس انوای ریتم 4/4 از قبیل : رومبا . باسوناوا و . . . انواع ریتم 4/2 و ریتم های شاد 8/6 رنگی و 8/3 و در آخر انواع ریتم 8/8 براتون میذارم.سعی میکنم با توضیحات جامع و کامل براتون شرح بدم تا همه اونایی که علاقه مند به فراگیری ریتم ها هستند به طور اصولی یاد بگیرند.

نکات ضروری

قبل از هر چیز باید یه سری نکات برای راحتی کار در زمینه فراگیری نواختن ریتم بهتون بگم:

طریقه ضربه زدن به سیمها :

یکی از مهمترین عوامل در زمینه نواختن هر چه بهتر ریتم استیل دست راست (طریقه ضربه زدن به سیمها).در موقع نواختن ریتم انگشتان ما باید به صورت یک ضربه شوک دار ولی کنترل شده عمل کند (دقیقا مانند این است که میخواهیم از انگشتان خیس خود آب به اطراف بپاشیم) .حالا این حرکت کنترل شده باید در محل مناسب انجام بگیرد.بهترین محل در موقع نواختن ریتم کمی جلوتر از دهانه گیتار است یعنی قسمتی که سیمها کمی نرم تر هستند و انعطاف پذیری دست ما بر روی سیمها بیشتر است. (برعکس نواختن ملودی که بهترین جا در دهانه گیتار است برای تولید صدای بیشتر).

ناخن ها :

اندازه ناخن هم یکی از عوامل موثر در ریتم به خصوص کیفیت صداست.چون جنس و نوع ناخن ها انواع مختلفی دارد (ناخن هایی که به گوشت دست چسبیده اند و ناخن هایی که از پوست دست فاصله دارن . که در این بین دسته اول یعنی ناخنهایی که به گوشت دست چسبیده اند صدای قوی تری میتوانند تولید کنند) نمیتوان اندازه معینی برای همه ناخن ها تعیین کرد ولی تجربه خودم اینه که اندازه ناخن دست باید به اندازه ای باشه که وقتی به سر انگشتان از سمت کف دست نگاه بکنیم باید هاله باریکی از ناخن معلوم باشد (دربعضی کتابها هم اندازه هایی برای ناخن های دست ذکر شده است که من در پایین این پست براتون قرار میدم) در کل و با توجه به موارد گفته شده ناخن های دست راست باید به اندازه ای بلند باشد که هم برای صداهای قوی و هم ضعیف موثر باشد.دقت داشته باشید که ناخن های دست راست همیشه باید تمیز باشد و باید هر چند روز آنها را بوسیله ناخن گیر یا سوهان مخصوص ناخن به یک اندازه نگاه داشت.برای مقاوم کردن ناخن ها میتوان از لاک های بیرنگ و براق مخصوص ناخن نیز استفاده کرد ولی تنها اشکال این کار کم شدن کیفیت و شفافیت صداست(اگه باور نمیکنید امتحان کنید)
 

اصطلاحات مورد استفاده :

اسامی انگشتان دست راست : در گیتار اسامی انگشتان دست راست به ترتیب از انگشت شصت دست راست p سبابه i انگشت وسطی a و دو انگشت آخر m و i میباشد که برای راحتی در حفظ کردن از اصطلاح pimax (پیمکس) استفاده می کنند.(انگشت آخر در بعضی از کتابها e معرفی شده است)

راسگوادو : راسگوادوها ضربات پشت سر هم انگشتان دست راست است که به ترتیب از انگشت آخر یعنی x بعد a سپس m و i برای به صدا درآورن آکوردها مورد استفاده قرار میگیرند.معروفترین راسگوادوها همین راسکوادو 4 ضربی است که برای تزئین و زیباتر کردن ریتم تاثیر بسزائی دارد.(یکی دیگر از راسگوادوها نوع 5 ضربی آن است که تفاوت آن با نوع 4 ضربی اضافه شدن انگشت p در آخر ضربات است)

آپوگادو : آپوگادو تکنیک خفه کردن صدای یک آکورد است بعد از به صدا در آمدن آن که هم با دست راست و هم با دست چپ امکانپذیر است.وقتی این تکنیک با دست راست آنجام میشود دست راست پایین اومده و در عرض سیم ها قرار میگیرد بطوریکه کف دست یا کناره دست صدای سیمها را قطع میکند.وقتی بخواهیم از دست چپ برای این کار استفاده کنیم انگشت کوچک دست چپ بدون فشار بیش از حد در عرض سیمها قرار گرفته و صدای سیم ها را خفه میکند.

گلپ: ضربه ای است که با انگشت انگشتری دست راست (a) به بدنه گیتار زده میشود.این تکنیک مختص سبک فلامنکو است که در زیبایی بعضی از ریتم ها موثر است.گلپ را به شکل یک مربع در زمانی که باید نواخته شود نشان می دهند.

حالا با توجه به مطالب بالا و فراگیری آنها دفعه بعد آموزش اولین و ساده ترین ریتم(4/3 والتس) را قرار میدهم .
نکته :

1. قبل از هر چیز باید بگم که در ریتمهای ابتدائی ما فقط با انگشتان شصت دست راست(p) و انگشت سبابه (i) شروع به نواختن میکنیم و در ادامه روش رو کم کم عوض میکنیم.

2. در موقع ضربه زدن با انگشتان باید با گوشه کناری ناخن به سیمها ضربه وارد شود تا هم صدای بهتری حاصل شود و هم انگشت دست در ضربات رفت و برگشت راحت تر بر روی سیمها حرکت داشته باشد. ضربه با انگشت p باید به گونه ای باشد که مقداری از ناخن و گوشت کناری ناخن با سیم تماس پیدا کند.

3. در موقع ضربه زدن در ریتمهای اولیه مچ دست نباید حرکتی داشته باشد و فقط انگشتان دست از حالت جمع شده پرتاب میشود(باز شدن انگشت با شوک و ضربه زدن).
 
ریتم 4/3 والتس :

دوستانی که با تئوری موسیقی و علامت کسر میزان آشنائیت دارند میدونن که علامت 4/3 چه معنی میدهد ولی من برای اونهایی که معنی این علامت رو نمیدونند یه توضیح کوچیکی میدم.

در موسیقی سه نوع میزان وجود دارد : 1 . میزانهای ساده 2 . میزانهای ترکیبی 3 . میزانهای مختلط

که ما فعلا با میزانهای ساده شروع میکنیم .

در کسر میزانها ساده عدد سمت چپ(بالا) نشان دهنده تعداد ضرب در یک میزان است یعنی به ما میگوید میزان مورد نظر چند ضربی است که یکی از اعداد 1 . 2 . 3 . 4 است.

عدد سمت راست(پایین)معرف تقسیمات واحد (نت گرد) است یعنی به ما میگوید چه شکل نتی در یک ضرب میزان اجرا میشود(واحد ضرب).که یکی از اعداد 1= نت گرد 2= نت سفید 4= نت سیاه 8= نت چنگ 16= نت دولاچنگ 32= نت سه لا چنگ و . . .

حالا میخواهیم کسر میزان 4/3 رو تحلیل و بررسی کنیم :

در این کسر میزان عدد 3 نشان دهنده تعداد ضرب ما در میزان است و عدد سمت راست 4 نشان دهنده واحد نت میزان ماست ( که عدد 4 نشان دهنده نت سیاه است ) . پس در نتیجه ما در این ریتم 3 ضرب از نت سیاه داریم (مقدار کشش نت سیاه متغیر است ). به خاطر اینکه هر 3 ضرب ما از یک نوع نت (نت سیاه) است پس ما سه ضرب کاملا مساوی از لحاظ زمانی داریم.

در این ریتم ضرب اول مطابق شکل زیر با انگشت p و ضرب دوم و سوم با انگشت i و هر سه ضرب از بالا به پائین نواخته میشود.برای زیبائی ریتم باید توجه داشته باشیم که ضرب اول این ریتم که با انگشتp است قوی ترین ضرب ما است که باید روی 3 سیم اول از بالا (سیمهای Bass) نواخته شود و دو ضرب بعدی که با انگشت i است به صورت ضعیفتر از ضربه اول و بر روی 3 سیم پایینی نواخته میشود.معروفترین آهنگی که با این ریتم میشه زد آهنگ سلطان قلبها (ساخته انوشیروان روحانی با صدای عارف)است که به خاطر ساده بودن نوع ریتم همیشه اولین آهنگ مدرسان گیتار است.
 
میزانهای ترکیبی
سلام دوستان میخوام آموزش ریتم 8/6( slow rock ) رو شروع کنم ولی چون کسر میزان 8/6 جزء میزانهای ترکیبی است به صورت کاملا مختصرو ساده این نوع میزان رو معرفی میکنم.در ابتدا به تفاوت میزان ساده با ترکیبی میپردازیم :

میزان ساده (simple time) : به میزانهایی گفته میشود که واحد ضرب آن معادل یک نت ساده است.

میزانهای ترکیبی (compound time): به میزانهایی گفته میشود که هر ضرب آن معادل یک نت نقطه دار است.

پس تفاوت میزان ساده و ترکیبی در نت واحد ضرب آنهاست که در میزان ساده یک نت ساده است ولی در میزانهای ترکیبی معادل یک نت نقطه دار است. پس میتونیم این نتیجه رو هم بگیریم که با اضافه کردن نقطه به واحد ضرب میزان ساده میزان ترکیبی مربوط به دست می آید.

دوستان چون تحلیل و بررسی میزانهای نرکیبی مثل 8/6 از طریق نت نقطه دار و تقسیمات 3 تایی کمی وقتگیره و ممکنه این تاپیک آموزش ریتم رو به بیراهه بکشونه من از یه روش ساده تر به بررسی این میزان دقیقا مانند میزانهای ساده با کمی تفاوت میپردازم.(اگر کسی اطلاعات و آموزش جامع تری خواست برام پیغام بذاره)

عدد سمت چپ (بالا) در میزانهای ترکیبی نشان دهنده تعداد ضرب در هر میزان است است یعنی به ما میگوید میزان مورد نظر چند ضربی است که یکی از اعداد 3 . 6 . 9 . 12است(تفاوت با میزان ساده).و عدد سمت راست(پایین)معرف تقسیمات واحد (نت گرد) است یعنی به ما میگوید چه شکل نتی در یک ضرب میزان اجرا میشود(واحد ضرب).که یکی از اعداد 1= نت گرد 2= نت سفید 4= نت سیاه 8= نت چنگ 16= نت دولاچنگ 32= نت سه لا چنگ و . . .
 
ریتم 8/6 slow rock
حالا میخواهیم ریتم 8/6 رو تحلیل و بررسی کنیم :

در این کسر میزان عدد 6 نشان دهنده تعداد ضربهای ما و عدد 8 نشان دهنده واحد ضرب ما یعنی نت چنگ است.پس ما در یک میزان 6 ضرب از نت چنگ داریم. (مرحله اول در عکس )

حالا به این موضوع میرسیم که اگر ما 6 ضرب کاملا مساوی(چنگ) از لحاظ زمانی را بخواهیم بزنیم و پشت سر هم تکرار کنیم یک عمل کاملا خسته کننده رو داریم انجام میدیم که هیچ زیبایی نداره .اینجاست که با کمی تغییر در سیستم خودمون و بدون اینکه ساختار اصلی میزان رو بهم بزنیم میتونیم در ریتم تنوعات بسیاری بوجود بیاریم.یکی از ساده ترین این کارها تغییر در نتهای چنگ دوم و سوم هر میزان است که ریتم رو از حالت یکنواختی در میاره به این صورت که این دو نت چنگ رو به چهار نت دولا چنگ تبدیل میکنیم (ریتم 8/6 Slow rock )(مرحله دوم درعکس)

حالا نتهای ما در میزان دیگه کششهای یکسانی ندارند تا به صورت خسته کننده در بیان چون نتهای دولا چنگ ما نصف ارزش زمانی چنگ های ما هستند و در نتیجه سریعتر نواخته میشوند.

در این ریتم ضرب اول= با انگشت p از بالا به پایین ضربهای دوم و سوم =که حالا به صورت چهار تا ضرب دولا چنگ در اومدن رو با انگشت i به صورت چهار ضرب رفت و برگشت(از بالا به پایین و از پایین به بالا) ضرب چهارم = با انگشت p از بالا به پایین و ضرب پنجم و ششم هم با انگشت i از بالا به پایین می زنیم.(مرحله سوم در عکس)

نکته : در ضربهایی که به صورت رفت و برگشت بوسیله انگشت i است ناخن انگشت ما در موقع برگشت (از پایین به بالا) فقط باید بر روی 3 سیم پایینی ضربه وارد کند.
در این ریتم ضربات رفت و برگشت ما باید سریعتر از بقیه ضربات باشد(به خاطر دولا چنگ بودن آنها) یعنی هر ضرب دولا چنگ ما نصف ارزش زمانی نتهای چنگ ما باشد.